Минем милләтем һәм киләчәгем. Бар уем кичен – көндезен, Синең хакта, милләтем, Саулыгың – минем саулык, Авыруың – минем авыруым. Г.Тукай Мин – татар. Минем милләтем – бөек татар милләте. Без – үткәнебез һәм киләчәгебез булган милләт. Чөнки безнең горурланып сөйләрлек мең ярым еллык тарихыбыз, әдәбиятыбыз һәм танылган шәхесләребез бар. Татар – нинди кодрәтле сүз! Татар – нинди яңгыравыклы исем! Пышылдап кына әйтсәң дә ул барыбер тантаналы яңгырый. Бу тылсымлы сүз ихтыярыннан офыклар киңәя, шанлы дәверләр пәрдәсе ачылып китә, хәтерең уяна, зиңенең үткенләнә. Татар дигән шанлы атама безгә көч-егәр бирә, табынганда күккә чөя, абынганда күтәреп ала, бөтенлегебезне саклап киләчәккә әйдәп бара. Әгәр без, сүрән авазлардан торган йомыкый исем йөртсәк, күптән инде тарих сәхнәсе артында – уты сүнгән җәһәннәмдә калган булыр идек. Милләтнең киләчәге – татар теле яшәсә генә бар һәм булачак. Дөнья халыкларының бер мең телдә сөйләшүе билгеле; татар теле и ... Читать дальше »

Милләтем, киләчәгем! Милләтемнең теле яшәсә, сау булыр дәүләт, иле. Һәр бала сөйсә Тукайча үз телен – туган телен- Тукай теле, татар теле булыр гел исән, тере! Илдар Юзеев Чыннан да, милләтнең тоткасы – тел. Безнең халкыбызның күңел җәүһәрләре дә бары тик туган телдә генә сакланып калган бит. Әгәр без халкыбызның ничәмә-ничә гасырлар буена тупланып килгән рухи байлыгын аңларга, үзләштерергә телибез икән, һичшиксез, туган телебезне – ана телебезне белергә тиешбез. Тел балага күкрәк сөте белән салына. Әнкәң көйләгән көйләр, әбкәң сөйләгән әкиятләр кечкенәдән бездә туган телебезгә карата мәхәббәт, горурлык хисләре тәрбияли. Ә телне аңламый торып, аны яратып булмый, әлбәттә. Милләтебезнең йөзек кашы – тел. Туган телебездә никадәр саф, матуррак сөйләшсәк, милләтнең киләчәгенә куркыныч янамый дигән сүз. Телне саклау ул – динне, гореф-гадәтләрне, сәнгатьне, милләтне саклау. Ә татар милләтенең киләчәге безне, яшьләрне генә түгел, 19-20 нче гасыр ч ... Читать дальше »

Минем милләтем һәм киләчәгем. Милләтемне хөрмәтлим мин Татар теле үз телем. Әнкәм теле, әткәм теле Һәм киләчәгем теле. Һәрбер кешенең үз теле, үз милләте, үз иле бар. Минем телем – татар теле. Шуңа да мин горур. Татар телендә сөйләшеп телем ачылган, әнием татар теле укытучысы, мин дә татар телен яратып өйрәнәм. Мине әни сөйли: " Без сезнең яшьтә булганда, троллейбуста барганда татарча сөйләшә башласаң, кырыйдагы кешеләр борылып карыйлар иде. Шуңа күрә татарча сөйләшмәскә тырыша идек”,- ди. Әлбәттә, мондый күренеш бүген юк, ләкин бик күп кешеләр үзләре татар милләтеннән булып та, татарча белмәүләре бик кызганыч. Хәтта мәктәптә дә шундый очраклар була, әти-әнисе татар, чиста итеп татарча сөйләшә, ә балаларын рус төркеменә татар телен өйрәтергә йөртәләр. Минемчә, бу беренчедән, ата- ананың зур хатасы, икенчедән баласы да татар теленә дөрес карашта булмый, өченчедән әби-бабасына карата ихтирамы югала дигән сүз. Әлбәттә, татар баласына татар те ... Читать дальше »

"Милләтем, киләчәгем” бәйгесе укучылар өчен оештырылган булса да, мин бу темага кагылышлы үземнең фикерләрем белән уртаклашасым килде. Мөмкин булса, сайтыгызда бастырып чыарырсыз дип өметләнеп калам. Милләтем- минем язмышым. " Без- татарлар, телебез- татар теле, мөстәкыйль һәм төзек кагыйдәләре камил тел ул. Бүтән телләрдән бер дә ким түгел...” Каюм Насыйри. Мин- татар баласы. Милләтем, чыгышым, җаным, тәнем белән татар кызы. Иптәшем дә татар егете. Татар мәктәбендә укыдым, ләкин бу миңа ул вакытта кыенлыклар гына тудырды. Институтка укырга кергәндә (мин Казан мәдәният һәм сәнгать институтында 1979-1983 елларда укыдым) бигрәк тә кыен булды. Ул вакытларда имтиханнарны татарча бирү юк иде әле. Иң яраткан фәнемне, тарихтан имтиханны, рәхәтләнеп, авыз тутырып татарча сөйләр урынына , мин ярым- йорты русча берничә сүз генә әйтә алдым. Беренче имтиханны рус теленнән бишле билгесенә биргәнгәдер инде , укытучы миңа өстәмә сораулар биреп, миңа дүрт ... Читать дальше »

И туган тел, и матур тел, Әткәм – әнкәмнең теле... Минем милләтем – бөек татар милләте. Шул телдә минем телем ачылган, шул телдә мин беренче тапкыр "әттә – әннә” дип елаганмын. Шулай сабый чактан ук телнең бик кирәк икәнен, бишек тирбәткәндә әнкәй, әбекәй көйләгән җырлардан аның матурлыгын, әкиятләрдән аның гүзәлләгенә төшенгәнмен. Ана теле бар кодрәте, матурлыгы, нәфислеге, моңы белән җанга сеңгән. Минем туган телем бик күптән барлыкка килгән. XVII – XVIII йөзләрдә ул рус дәүләтенең Шәрык илләре белән дипломатик мөнәсәбәтендә зур әһәмияткә ия булган. Менә шуңа күренекле тарихчы М. Худяков: "Руслар дәүләтчелек культурасы нигезләре белән татарлар аша таныштылар”, дип яза. Халык шагыйре Хәсән Туфан юкка гына болай димәгән: Син – минем тере тарихым. Син – минем киләчәгем. Тик синдә, газиз туган тел, Бәхеткә җитәчәгем. Туган телем язмышы – милләт язмышы. Туган тел мәсьәләсе иң актуаль, иң җитди социаль, сәяси – иҗтимагый проблема булып тора. Ч ... Читать дальше »

Тел һәм милләт язмышы. Мөслим районы Тойгелде урта мәктәбенең татар теле һәм әдәбияты укытучысы Дәүләтова Рушания Фатих кызы. Вакыт бик сәер нәрсә ул: гел алга таба тәгәри, кирегә тәгәрәми. Ә тәгәрәтеп карыйсы килә... Моннан бик күп еллар элек тау астыннан көмештәй саф сулы чишмә бәреп чыккан. Ул үзе кебек үк чиста сулы, шаян, җитез елгага барып кушылган. Елга ару-талуны белмәгән, аккан да аккан. Вакыт та елга кебек үк агуын дәвам иткән: айлар артыннан айлар, еллар артыннан еллар үткән. Кешеләрнең комсызлыгы, игътибарсызлыгы аркасында бу елганың суы кимегән, пычранган. Элек тирәннән үк елтырап күренгән чуерташлар хәзер, елга өстен каплап алган нефть калдыклары астында калып, бөтенләй юкка чыкканнар. Мин бу елганың фаҗигале язмышын үз милләтем язмышы белән чагыштырыр идем. Елганы елга иткән саф су кимегән кебек, татар халкы арасында да үз телләрен, гореф-гадәтләрен, йолаларын бөтен нечкәлекләренә кадәр белүчеләр саны көннән-көн кими бара ... Читать дальше »

Минем милләтем һәм киләчәгем. Мин Татарстан җирендә Әлмәт шәһәрендә яшим. Әлмәт бик матур, олы шәһәр. Татарстан Республикасының башкаласы – Казан. Татарстан җирлегендә урнашкан барлык шәһәрләр дә бер милләттә. Республиканың милләт теле – ул татар теле. Безнең милләтебездә бик күп бәйрәмнәр, үз киемнәре, биюләре, көйләре бар. Татарстанның кызлары, малайлары бик матур итеп бии, җырлый беләләр. Татар биюендә үз костюмнары, көйләре. Мәсәлән, татар кызлары аякларына матур итеп чигелгән читек, өсләренә күлмәк,башларына яулыклы бүрек киеп бииләр. Малайлар бүрек белән күлмәк – чалбар костюмнан бииләр. Татар телендә бик күп җыр язучылар бар. Мәсәлән, Рәис Нәгыймов музыкасы, Нур Әхмәдиев шигыре " Әлмәт” җырының берничә юлы: Һәр дүрт тарафка сузылган юллар Алып китәргә мине чакыра. Китсәм дә китәм синнән, Әлмәтем, Тизрәк әйләнеп, кире кайтырга. Шушы дүрт юлда да, туган як - Әлмәткә нинди көчле ярату икәнлеге күренү. Татар кешеләре үзләре дә - җырчыла ... Читать дальше »

Минем милләтем һәм киләчәгем. Дөньяда иң-иң матур ил- Ул минем туган илем. Дөньяда иң-иң матур тел – Ул минем туган телем. Минем милләтем - татар. Минем өчен татар теленнән дә матур, аңлаешлы тел юк. Бәлки әни-әтием шулай өйрәткәнгәдер, бәлки кечкенәдән әби-бабай карамагында үскәнгәдер. Мин анысын белмим, ләкин беләм, минем киләчәгем татар теленнән башка була алмый. Кайда, кем белән, ничек яшәсәм дә, мин үз милләтем, үз гореф-гадәтем, үз җыр, шигырьдән башка яши алмам. Менә шагыйрә Мөнәвәрә Аитова да үз телебезне зурларга, хөрмәтләргә куша. Без – бәхетле халык. Чөнки безнең шагыйрьләребез, композиторларыбыз бар. Аларның әсәрләрен без ана телендә тыңлыйбыз, укыйбыз. Безнең халкыбыз элек-электән күмәк уеннар, ярышларда катнашырга яраткан. Анда егетләрнең һәм кызларның тапкырлыгы, зирәклеге, эшчәнлеге сыналган. Татар халкы кунакларны ипи-тоз, якты йөз белән каршы ала. Икмәк – яшәү чыганагы. Минем дә шушы гореф-гадәтләрне саклап, кирәк чагында ... Читать дальше »

Минем милләтем һәм минем киләчәгем. Мин милләтем буенча татар. Матур табигатьле, бай тарихлы Татарстан Республикасында яшим. Мин үземең милләтем белән горурланам. Без – татарлар! Татар исемен без Горур йөртә торган бер халык. Без – татарлар! Татар исемен без Иң-иң озак йөрткән бер халык. Һәр чорның үз язучылары, үз шагыйрьләре, үз композиторлары була, әмма Габдулла Тукай, Муса Җәлил, Нәҗип Җиһанов, Салих Сәйдәшев, Илһам Шакиров, Әлфия Авзалова кебек бөек шәхесләребез кабатланмыячак. Алар татар милләтенең горурлыклары, якты йолдызлары, безнең милләтне дөньяга таныткан кешеләр. Борынгы төрки бабайлардан, Болгар Казан дәүләте чорлары аша үтеп исән калган язма истәлекләр, көнкүреш әйберләре, милли киемнәребез музейларда саклана. Бу мирасыбызны саклап баетырга кирәк, чөнки ул безнең тарихыбыз, аны белергә, өйрәнергә кирәк. Безнең республика күпмилләтле дәүләт. Төрле милләтләр дус һәм тату яшиләр, алга таба да шулай булсын. Татар халкы дөнья буй ... Читать дальше »