"Апушның ачы язмышы"

Бар дөньяда бер авыл,

Аны һәр кеше белә.

Кушлавыч диләр аны,

Тукай туган ул җирдә.

Шуңа аны һәркем белә.

Нәни Апуш дөньяга килгән,

Гайләгә кара кайгы килгән,

Озакламый әтисе үлгән.

Әнисе Мәмдүдә тол калган,

Кадерле баласын кулына алып,

Елый-елый әтисе өенә кайткан.

Ләкин монда аңа урын булмаган,

Үги ана яшь хатынны сыйдырмаган,

Шуна күрә ул кияүгә китәргә булган.

Нәни баланы Шәрифә карчыкка биргән,

 Үзе Сасна мулласына кияүгә киткән.

Явыз карчык нарасыйны яратмаган,

Туйганчы ашатмаган,

Апушны гел кыерсыткан.

Тышка чыкса, ишекне ачмаган,

Ишеккә калын итеп боз катканга

Нарасый үзе ишекне ачалмаган.

Тукайны карчык гел орышкан.

Вакыт узган, айлар үткән,

Әнисе атлар җибәрткән,

Атлар Апушны Саснага илткән.

Әнисе аны көтеп алган,

Апушны монда бәхет баскан,

Нәнине бар да яраткан,

Әнисе җырлап йоклаткан.

Ана назына сусаган сабый

Җылы кочакта изрәп йоклаган.

Бу бәхет тә озакка бармаган,

Кара чикмән кигән бәхете

Апуш артыннан калмаган.

Тагын ул яшәгән өй каршына баскан.

Мәмдүдә бик каты авырган,

Апушны ятим калдырып, вафат булган.

Нәни үлемнең ни икәнен аңламаган,

Исе китеп карап торган.

Халык җеназа күтәреп,

Зиратка таба кузгалган.

Нәни бала,аңламыйча,

Тилмереп карап калган.

Апушны бер хатын тотып торган,

Менә бала аңлап алган,

Ычкынып ул, чыгып чапкан.

"Бирегез әнкәйне, әнкәйне кйтарыгыз!”-дип

Җеназа артыннан байтак чапкан.

Ләкин халык туктамаган,

Бала елавына колак салмаган,

Зиратка юлны дәвам иткән,

Бала, елап, тузанга егылган,

Кара төркем күздән югалган.

Апуш артык бала булып калган,

Еласа-юатучы, чирләсә-караучы булмаган.

"Үлсә, бер тамак кимер,”-дип һәрберсе караган.

Һаман кирәкмәгән бала булып калган.

Вакыт үткән, көннәр узган,

Бабасы аны Казнга җибәрергә булган.

Олаучы ямщикка илтеп биргән,

Ямщик баланы Казанга алып киткән!

Аны Печән базарына илткән.

"Асрарга бала бирәм!”-дип кычкырган,

Базар халкы ямщикны орышкан.

Шунда Вәли абзый килеп чыккан,

Габдулланы үзенә алып кайткан,

Газизә апа "әнисе” баланы бик яраткан,

Бишек җыры белән йоклаткан,

Иртән назлап уяткан, орышмаган, кыерсытмаган,

Үз баласы итеп тоткан.

Бу бәхет тә озакка бармаган,

Ишек төбендә кара кайгы торган,

Вәли абзый, Газизә апа

Икесе бер юлы бик каты авырган.

Алар ямщикны таптыртканнар,

Аны өйгә чакыртканнар,

Үз хәлләрен аңлатканнар,

"Без үлсәк, бала кем кулына калыр,” - дип,

Апушны кире авылга озатканнар.

Ул тагын чытык йөзле әбигә кайткан,

Кирәкмәгән бала булып калган.

Берзаман Кырлайдан Сәгъди килгән,

Бабасы малайны аңа биргән.

Сәгъди абзый баланы алып киткән.

Кайгыга баткан баланы юаткан,

"Бездә сөт-катык күп ,” – дигәч,

Бала елаудан туктаган.

Шулай ул Кырлайга килеп кергән.

Монда рәхәт гомер кичергән,

Укырга- язарга өйрәнгән.

Сәгъди абзый аны бик яраткан,

Үз балам дип аны санаган.

Зөхрә апа гына бераз кыерсыткан,

Соңрак ул да үзгәргән,

Апушны яраткан һәм сөйгән,

Мәдрәсәгә укырга йөрткән.

Апуш күңелен укуга салган,

Яшьләргә мәхәббәт хатлары язган.

Шулай беркөн укып утырганда,

Өй алдына атлы туктаган.

Сәлам биреп өйгә кергән,

Ул Апушны алырга килгән.

Зөхрә апа бик елаган,

Бу кешегә баланы бирмәгән.

"Судка бирәм үзегезне!” – дигәч,

Куркып алар баланы биргән.

Габдулла чыгып атка утырган,

Әти – әнисе озата чыккан.

"Онытма безне, Габдулла, онытсаң,

 Тәмугъ кисәве булырсың!” – дип

Зөхрә апа елап кычкырган.

Шулай язмыш аны Җаекка алып киткән,

Бик ерак җиргә илткән.

Ачы язмыш аны шулай йөрткән,

Бөек шагыйрьне кулдан – кулга йөрткән.